نقش شهرهای کوچک در توسعه منطقه ای مورد : شهرستان رزن

چکیده : شهرهای کوچک و جایگاه آن در برنامه ریزی فضایی کشورهای در حال توسعه،بخشی از استراتژی های توسعه شهری را تشکیل می دهد. تجربیات جهانی در این زمینه بیانگر این واقعیت است که حل مسائل و مشکلات شهرهای بزرگ در گرو حمایت جدی از مراکز شهری کوچک می باشد.در سطح منطقه ای نیز انتشار توسعه به مراکز روستایی توسط شهرهای کوچک محرز گردیده است. در ایران نیز جهت تمرکززدایی استراتژی های اندیشه شده است که عمدتاً در آمایش سرزمین تجلی یافته است.شهرهای کوچک در ایران به عنوان مکان مرکزی دارای بیشترین روابط با حوزه های روستایی هستند.نقش اینگونه شهرها نه تنها به صورت مراکز توزیع خدمات و بازار فروش محصولات کشاورزی موجب پویایی بخش کشاورزی می گردد بلکه عاملی در تجاری شدن بخش کشاورزی در حوزه های روستایی نیز هستند.محوریت اساسی پژوهش حاضر با عنوان نقش شهرهای کوچک در توسعه منطقه ای ( نمونه موردی بخش مرکزی شهرستان رزن) بر مبحث شناخت و تبیین نقش شهرهای کوچک با مصداق رزن و بکارگیری یافته ها در ارائه راهکارهای توسعه منطقه ای استوار است . دراین راستا دو فرضیه ذیل مورد توجه بوده است : - بین تنوع کارکردهای منطقه ای در شهر رزن و سازماندهی فضایی منطقه و توسعه حوزه روستایی مورد مطالعه رابطه مستقیم وجود دارد . - توسعه شهر رزن تراوش توسعه به کل منطقه را امکان پذیر می سازد و روابط جدید و پایداری بین سکونتگاه ها ایجاد می نماید. در بررسی این فرضیات علاوه بر ادبیات توسعه منطقه ای از روشهای علمی همچون ، مدل ضریب ویژگی، ضریب مرکزیت، مدل قاعده رتبه - اندازه ، ضریب کشش پذیری،روش تحلیل عوامل و مدل تاکسونومی عددی استفاده شده است. نتجیه حاصل شده نشان داد که هرچند شهر رزن از نظر شاخص-های توسعه شهری و تنوع کارکردهای شهری توسعه یافته و موجب تراوش این توسعه به کل منطقه شده و روابط جدید و پایداری بین سکونتگاه های منطقه به وجود آورده و نیز باعث سازماندهی فضایی منطقه مورد مطالعه شده است . با وجود این با نقصان و تنگناهای روبه رو بوده است و برای رسیدن به یک وضعیت مطلوب و مناسب که تمامی نقاط سکونتگاهی منطقه به اندازه برابری از تراوشات توسعه شهر بهره مند شوند فاصله زیادی وجود دارد. در این راستا علاوه بر نقش محلی(دورن شهری) باید به نقش منطقه ای شهر نیز توجه گرد. تا شهر بتواند علاوه بر ارائه خدمات و امکانات به ساکنان خود در مقیاس منطقه ای و سطوح بالاتر نیز موفق عمل نماید. از این حیث ساختار شهری و منطقه ای باید به صورت سیستمی، یکسان توسعه یابد تا شهر رزن در ارائه مطلوب خدمات و امکانات به حوزه نفوذخود و درنهایت رسیدن به توسعه منطقه ای بهتر عمل نماید . واژگان کلیدی : شهر کوچک ، توسعه ، توسعه منطقه ای ، نقش شهری